تغذیه در روند بهبودی زخم
نقش تغذیه و ترمیم زخم
بهبود بهینه زخم نیاز به تغذیه کافی دارد. کمبودهای تغذیه ای فرآیندهای طبیعی را که امکان پیشرفت در مراحل بهبود زخم را فراهم می کند، مختل می کند. سوء تغذیه همچنین با کاهش استحکام کششی زخم و افزایش نرخ عفونت مرتبط است. بیمارانی که سوءتغذیه دارند ممکن است دچار زخم‌های فشاری، عفونت‌ها و تاخیر در بهبود زخم شوند که منجر به زخم‌های مزمن غیر التیام شونده می شود. زخم‌های مزمن یکی از علل مهم عوارض و مرگ و میر برای بسیاری از بیماران است و بنابراین یک نگرانی جدی بالینی است. از آنجایی که اکثر بیماران مبتلا به زخم‌های مزمن پوستی از تغییرات وضعیت ریز مغذی ها و سوءتغذیه تا حدی رنج می برند، درمان های تغذیه فعلی با هدف اصلاح کمبودهای تغذیه ای که باعث تاخیر در بهبود زخم می شوند، انجام می شود. این بررسی اطلاعاتی را در مورد مدیریت تغذیه برای زخم‌های حاد ساده و زخم‌های پیچیده غیر التیام‌بخش ارائه می‌دهد.
مواد مغذی مورد نیاز برای بهبود زخم
بهبود زخم نیاز به تغذیه مطلوب دارد. مطالعات بالینی نشان داده اند که مکمل های غذایی کافی می تواند منجر به بهبود زخم در بیماران جراحی شود. خطر ابتلا به زخم های فشاری را می توان با حمایت تغذیه خوراکی و/یا روده ای تا 25 درصد کاهش داد.
-
پروتئین
پروتئین برای سنتز آنزیم‌های دخیل در بهبود زخم، تکثیر سلول‌ها و کلاژن و تشکیل بافت همبند ضروری است. تمام مراحل زخم به پروتئین نیاز دارد. تامین پروتئین کافی نیز برای تعادل مثبت نیتروژن ضروری است. کاهش شدید پروتئین منجر به افزایش نرخ عفونت زخم می شود، و افزایش مصرف پروتئین با افزایش بهبود زخم همراه است. در افراد مسن تر جایگزینی پروتئین در رژیم غذایی به جهت تغییر ترکیبات بدن مرتبط با افزایش سن و کاهش سطح فعالیت درنتیجه سارکوپنی (از دست دادن عضله) و کاهش عملکرد سیستم ایمنی، بسیار مهم است.
نوع و شدت زخم باید ارزیابی شود تا اطمینان حاصل شود که برنامه تغذیه منعکس کننده یک رویکرد فردی بر اساس از دست دادن نسبی پروتئین است. به عنوان مثال، از دست دادن پروتئین از زخم فشاری مرحله I کمتر از از دست دادن پروتئین در زخم های مرحله III یا IV است، که زخم های شدید و ضخیم هستند و با از دست دادن پروتئین متوسط تا زیاد مشخص می شوند. سایر زخم‌های مزمن مانند زخم‌های جراحی شکم نیز ممکن است دارای ترشحات متوسط و از دست دادن پروتئین ناشی از تخلیه زخم باشند.
-
اسیدآمینه
آرژنین و گلوتامین 2 اسید آمینه هستند که به دلیل نقش آنها در بهبود زخم به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته اند. آرژنین یک اسید آمینه نیمه ضروری است که به عنوان بستری برای سنتز پروتئین، رسوب کلاژن و رشد سلولی عمل می کند. مکمل آرژنین تولید اکسید نیتریک را افزایش داده و عملکرد ایمنی را تقویت می کند. محققان نشان داده اند که مکمل آرژنین می تواند استحکام کششی زخم را در زخم های حاد افزایش دهد.
همچنین نشان داده شده است که مکمل گلوتامین باعث بهبود تعادل نیتروژن و تقویت عملکرد سیستم ایمنی پس از جراحی بزرگ می شود.
اسیدآمینه متیونین، پیش ساز سیستئین است که تکثیر فیبروبلاست و سنتز کلاژن را تحریک می کند و برای بهبود زخم ضروری است. سیستئین به عنوان یک کوفاکتور برای فرآیندهای آنزیمی در تشکیل کلاژن عمل می کند.
لیزین و پرولین اسیدهای آمینه دیگری هستند که به عنوان پیش سازهای کلاژن به بهبود زخم کمک می کنند.
-
چربی
به خوبی شناخته شده است که با آسیب نیاز به اسیدهای چرب ضروری افزایش می یابد. پروستاگلاندین ها نقش عمده ای در متابولیسم سلولی دارند. و التهاب سنتز پروستاگلاندین به اسید لینولئیک و آراشیدونیک، 2 اسید چرب غیراشباع موجود در رژیم غذایی وابسته است. کمبود این لیپیدها در ایجاد اختلال در بهبود زخم نقش دارد. برخی از اسیدهای چرب دارای اثرات ضد التهابی هستند.
-
آب
اطمینان از مصرف آب کافی برای پرفیوژن و اکسیژن رسانی به بافت های سالم و بهبود یافته ضروری است. مطالعات نشان می‌دهد که در صورت وجود هیپوکسی، بهبود زخم‌های حاد ممکن است به خطر بیفتد. درمان هیپرباریک و هیدراتاسیون کافی در درمان زخم‌های مزمن مؤثر است.
-
ویتامین C
ویتامین C که به نام اسید اسکوربیک یا اسید ال اسکوربیک نیز شناخته می شود، در سنتز پروتئین بافت همبند کلاژن در سطح هیدروکسیلاسیون پروکلاژن عمل می کند. ویتامین C روی تکثیر فیبروبلاست، تشکیل مویرگ‌ها و فعالیت نوتروفیل‌ها اثر می‌گذارد. کمبود ویتامین C منجر به اسکوربوت بالینی می‌شود که با لثه‌های متورم و خونریزی مشخص می‌شود. لق شدن دندان ها؛ خونریزی مویرگی، از جمله خونریزی در مفاصل؛ اندام های حساس و دردناک؛ بهبود ضعیف زخم؛ ضعف و خستگی از علائم کاهش ویتامین سی است. اختلالات روانی مصرف سیگار و الکل باعث افزایش دفع ویتامین C می شود.
-
ویتامین A
ویتامین A نقش مهمی در بهبود زخم در مرحله التهاب ایفا می کند. ویتامین A با افزایش تعداد ماکروفاژها و مونوسیت ها در زخم در هنگام التهاب، سیستم ایمنی را تحریک می کند. ویتامین A همچنین با تحریک اپیتلیالیزاسیون و افزایش رسوب کلاژن توسط فیبروبلاست ها، بهبود زخم را بهبود می بخشد.
-
منیزیم
منیزیم یک عنصر کمیاب مهم است که به عنوان کوفاکتور برای آنزیم‌های لازم برای تشکیل پروتئین و کلاژن و رشد بافت عمل می‌کند. منیزیم با آدنوزین تری فسفات تعامل می‌کند تا از فرآیندهای سنتز کلاژن در طول بهبود زخم پشتیبانی کند.
-
مس
مس یک کوفاکتور مهم برای سیتوکروم اکسیداز و آنتی اکسیدان سیتوزولی سوپراکسید دسموتاز است. همچنین برای برهمکنش لیزیل اکسیداز که برای اتصال متقاطع و تقویت چارچوب کلاژن ضروری است مورد نیاز می‌باشد. در مواجهه با کمبود مس، ترمیم زخم مختل می‌شود.
-
زینک
روی یک ماده معدنی ضروری است که در بسیاری از جنبه های متابولیسم سلولی نقش دارد. این برای فعالیت کاتالیزوری تقریباً 100 آنزیم از جمله متالوپروتئینازها مورد نیاز است و در عملکرد ایمنی، سنتز DNA، سنتز پروتئین و کلاژن، تکثیر سلولی و ترمیم زخم نقش دارد.
منبع:
University hospitals Coventry and Warwickshire (Department of Nutrition and Dietetics)
Understanding the Role of Nutrition and Wound Healing Joyce K. Stechmiller, PhD, ACNP-BC, FAAN
تیم تولید محتوای تهران ترمیم همواره در تلاش است تا محتوای دقیق و بروز با رفرنس مقالات علمی معتبر تولید کند. اما این محتوا نباید به منظور تشخیص یا درمان مشکلات پزشکی مورد استفاده قرار بگیرد. تهران ترمیم هیچ مسئولیتی را در قبال خود درمانی یا عدم مراجعه به پزشک یا متخصص پزشکی با مدرک معتبر نمیپذیرد. لطفا قبل از آزمایش یا استفاده از یک محصول پزشکی جدید با یک پزشک مشورت نمائید.